Canada tung 1,2 tỷ USD hút nhân tài khi Mỹ siết nhập cư

Canada triển khai chương trình trị giá 1,2 tỷ USD thu hút các nhà nghiên cứu hàng đầu thế giới, khi Mỹ siết chặt chính sách nhập cư.

10:22 13/12/2025

Chính phủ Canada tuần này thông báo khoản đầu tư này sẽ được sử dụng trong 12 năm để tuyển dụng và hỗ trợ hơn 1.000 người tham gia các hoạt động nghiên cứu tiên phong trong nhiều lĩnh vực then chốt, bao gồm y học và khoa học.

"Trong khi một số quốc gia hạn chế tự do học thuật và làm suy yếu nghiên cứu trong các ngành mũi nhọn, Canada đang tăng cường đầu tư cho khoa học", Bộ trưởng Đổi mới, Khoa học và Công nghiệp Canada Melanie Joly tuyên bố.

Bà nhấn mạnh khoản đầu tư 1,2 tỷ USD nhằm bảo đảm vai trò dẫn dắt cho Canada trong sáng tạo và đổi mới, qua đó tạo nền tảng cho thịnh vượng lâu dài.

Dù không nêu đích danh Mỹ, chương trình được xem là động thái thu hút nhân tài của Canada nhằm tận dụng việc nước láng giềng đang siết chặt chính sách nhập cư.

Tổng thống Mỹ Donald Trump hồi tháng 9 ký sắc lệnh yêu cầu thu phí 100.000 USD đối với các đơn xin visa H-1B mới của lao động nước ngoài với mục tiêu thúc đẩy doanh nghiệp tuyển dụng lao động trong nước. Sở Di trú và Nhập tịch Mỹ (USCIS) sau đó lý giải mức phí này áp dụng cho hồ sơ nộp từ ngày 21/9 đối với những người chưa từng sở hữu visa H-1B.

Giới phân tích cho rằng quy định mới có thể hỗ trợ tuyển dụng nội địa ở một số ngành, nhưng có khả năng gây tác động tiêu cực đến các lĩnh vực phụ thuộc nhiều vào lao động quốc tế, đặc biệt là ngành y tế vốn đang thiếu hụt nhân lực.

Canada cũng đang thiếu hụt nghiêm trọng bác sĩ, khiến hàng triệu người không thể tiếp cận dịch vụ bác sĩ gia đình và thời gian chờ tại phòng cấp cứu kéo dài. Để khắc phục, Ottawa công bố lộ trình cấp thường trú nhân nhanh cho các bác sĩ nước ngoài có ít nhất một năm kinh nghiệm làm việc tại Canada. Bộ trưởng Di trú Lena Metlege Diab cho biết cơ chế đặc cách này, cùng hạn ngạch dành cho các địa phương, có thể giữ chân các bác sĩ ở lại Canada hành nghề.

Song song với đó, Canada đẩy mạnh thu hút nhân tài nghiên cứu học thuật từ Mỹ. Bộ trưởng Joly cho biết nguồn vốn mới sẽ tài trợ 100 vị trí nghiên cứu, không chỉ cho các nhà khoa học hàng đầu mà còn cho toàn bộ nhóm nghiên cứu và phòng thí nghiệm của họ. Ưu tiên hàng đầu là đưa các nhà nghiên cứu người Canada ở nước ngoài trở về, đồng thời tạo môi trường ổn định cho các chuyên gia quốc tế muốn định cư lâu dài.

Một số trường đại học Canada đã ghi nhận kết quả tích cực ban đầu. Đại học Toronto thông báo đã tuyển dụng nhiều nhà nghiên cứu hàng đầu từ các cơ sở tại Mỹ, coi đây là "chiến thắng lớn cho Canada". Các bệnh viện và viện nghiên cứu lớn cũng tích cực tuyển dụng trực tiếp tại Mỹ, trong đó có kế hoạch thu hút hàng trăm nhà khoa học.

Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo việc giữ chân nhân tài lâu dài không dễ, nếu chính sách thu hút không đi kèm cơ hội phát triển trong khu vực tư nhân.

Báo cáo từ Viện Công dân Canada cho thấy cứ 5 người nhập cư thì có một người rời Canada trong vòng 25 năm và nhóm có bằng tiến sĩ rời đi với tỷ lệ gần gấp đôi so với người có bằng cử nhân. Giới chức Ottawa thừa nhận thách thức này và coi gói đầu tư mới là bước quan trọng nhằm biến "chảy máu chất xám" thành "bồi đắp chất xám" một cách bền vững.

Thanh Danh (Theo CBS, Times)